Om een kleine tip van de sluier van dit interessante verhaal op te lichten, moeten we terug naar de reformatie, begin 16e eeuw. Het protestantisme, als reactie tegen de mistoestanden binnen de katholieke kerk, kent een grote bloei in Europa, zo ook in Vlaanderen …

Jozefien: “Na de godsdienstoorlogen verdween het protestantisme echter grotendeels. In de Vlaamse Ardennen bleven er toch 7 gehuchten bestaan, waarvan Korsele uiteindelijk als enige is overgebleven. Overleven was enkel mogelijk door een dubbelleven te leiden: uiterlijk leek men katholiek, maar in eigen huis beleefde men het protestantse geloof. Samenkomsten werden meestal ’s nachts gehouden.”

Hendrik: “Het waren moeilijke tijden. Er was sowieso pestgedrag vanuit de katholieke meerderheid. De gelovigen werden aanzien als ketters. Korsele werd vanuit Nederland dan ook betiteld als een onderdeel van de Vlaamse Olijfberg, een verwijzing naar de Bijbel natuurlijk, maar ook naar het ongunstige klimaat voor de bloei van zowel de olijfboom als het protestantisme.”

Simon: “Het is pas eind 18de eeuw, dankzij het tolerantie-edict onder de Oostenrijkers, dat de schuilkerk en vervolgens de oude kerk kon gebouwd worden. Onder het bewind van de Nederlanders, na 1815, werden ook lessen georganiseerd en vanaf 1820 zelfs in een eigen schoolgebouw. Na de Belgische onafhankelijkheid, met de vrijheid van godsdienst verankerd in de grondwet, is de beleving van het geloof gemakkelijker geworden. In 1872 kwam er zelfs een nieuwe kerk.”

School wordt museum

Het schoolgebouw sloot in 1982 en werd in 1989 vervolgens een museum, eerst genaamd naar volksschrijver Abraham Hans, maar na renovatie werd voor de bredere invulling ‘Geuzenhoek’ gekozen.

Jozefien: “Met onze museumwerking willen we de geschiedenis van bijna 500 jaar onafgebroken aanwezigheid van het protestantisme hier in Horebeke evoceren. We doen dit enerzijds aan de hand van boeken, o.a. door onze collectie bijbels en het indrukwekkende oeuvre van Abraham Hans. Anderzijds komt ook het voormalige schooltje zelf door de inkleding, de schoolbanken en -foto’s terug tot leven. Daarnaast is er ook de gegidste wandeling door Korsele zelf, met de schuilkerk, de oude en nieuwe kerk en natuurlijk ook de protestantse begraafplaats met de treurbeuk. In de nabije toekomst willen we opnames maken van ex-leerlingen die getuigen over hun schooltijd hier.”

Simon: “Tijdens een bezoek is wat je hoort belangrijker dan wat je ziet en dat is vergelijkbaar met het protestantisme als geloof. Geen heiligenbeelden, maar de verhalen die samenhangen met deze unieke plek zorgen voor een sterke beleving. Op die manier komt de bezoeker in contact met de relatief onbekende, maar nog steeds levende geschiedenis van het protestantisme in Vlaanderen. Getuige ook onze 200 jaar oude treurbeuk, die ondertussen bezwijkt onder zijn eigen gewicht. Recent werden er enten van genomen om ook deze geschiedenis verder te zetten. Zo blijft het eeuwenoud genetisch materiaal van deze veteraanboom verder leven.”