Waarom is het behoud van het dialect zo belangrijk ?

“Mijn schoonvader was landbouwer, een verstandig man die het algemeen Nederlands niet gebruikte. Op een dag hoorde ik hem praten met mijn kleindochter. Achteraf zei ze tegen mij: ‘Ik begrijp geen snars van wat Pépé vertelt.’ En Pépé klaagde in iets straffere bewoordingen op zijn beurt ook dat hij zijn achterkleindochter niet kon volgen … Is dat niet erg ? 

Er gaat zoveel verloren als we onze gemeenschappelijke taal prijsgeven. Dus heb ik sedertdien de regel ingevoerd dat er in mijn huis Kursoudems wordt gesproken. Soms moet ik daarvoor met de kleinkinderen een beetje oefenen maar ze vinden het allemaal plezant. 

Het Kursoudems is trouwens absoluut niet uitgestorven. Ik heb hier onlangs nog een vergadering gehad met de Heemkundige Kring. Na de eerste officiële toestanden en een glas of twee, blijkt iedereen zijn moedertaal nog heel goed te kennen ! En de kwaliteit van de vergadering wordt er ook alleen maar beter op …”

Jij bent zelf een geboren dialectgebruiker ?

“Mijn grootmoeder was een analfabete, maar intelligente vrouw. Mijn vader las, haar en zijn kinderen, ’s avonds verhalen en gedichten voor. Ik was zelf de jongste van zes en bij ons thuis werd er énkel dialect gesproken. Ik leef nochtans al lang van het werken met de Nederlandse taal. Het zal dus allemaal wel meevallen met dat waanidee dat wie thuis in het dialect wordt opgevoed, gedoemd is om een cultuurbarbaar te worden. Die visie leefde een aantal jaren terug heel sterk maar is nu gelukkig toch voorbijgestreefd ! 

Volgend jaar breng ik trouwens een boek uit waarin de oudere personages Kursoudems spreken en dat op zich een ode is aan het dialect. Ik moet dat wel een beetje aanpassen zodat ze het ook in Limburg en in Brabant kunnen begrijpen. 

Maar met dat niet-begrijpen valt het allemaal best mee. Ten bewijze : in 2008 heb ik op het festival Zuiderzinnen in Antwerpen voor een volgelopen plein gedichten in het Kursoudems voorgedragen en liedjes in het Kursoudems gezongen. De Sinjoren zijn fanatiek wat hun eigen erfgoed en taal betreft, maar ze gingen moeiteloos mee in mijn verhaal. Dialect verbindt dus, zeker weten.
De authenticiteit ervan raakt ons.”

Als ik het zo hoor, kan een theaterproductie in het Kursoudems niet veraf meer zijn …

“Och man. Dat is mijn grote droom. Een boek van mij dat bewerkt wordt tot een toneelstuk in het eigen dialect, met mensen van hier op de scène … Ik loop daar al jaren over te tobben. Maar dat is niet eenvoudig: je moet een regisseur hebben én er moeten decors komen én lichten én veel mensen die met kostuums bezig zijn én grime én al die dingen. Ik kan dat allemaal niet, al wil ik natuurlijk proberen om mee te helpen en zeker om erin mee te spelen.

Dialect is wie we zijn: een verzameling oude Belgen, zoals in de tijd van Julius Caesar. Elke stam had toen zijn eigen taal. Dat is nog steeds zo. Trek een verticale lijn van Kruishoutem over Deinze naar Vinkt tot Eeklo en je zit in een soortgelijk dialect. Veel is daar echt niet aan veranderd.”